İLK KARİKATÜRCÜMÜZ KABUL EDİLEN ALİ FUAT BEY'İ ÖLÜMÜNÜN 94. YILINDA ANIYORUZ...

Karikatürümüzle ilgili pek çok kaynakta ilk karikatürcümüz olarak Cemil Cem'in adı geçse de, bilgi olarak daha derinlere indiğinizde karşınıza ALİ FUAT BEY çıkar... (Ali Fuad Bey) Cemil Cem, Türk karikatürünün kurucu çizeri sayılabilir ama ilk çizeri değildir. Ondan önce çizen ama arada kaynayıp gitmiş bir isimdir Ali Fuat Bey...

MİZAHHABER ÖZEL HABER - Orhan Koloğlu'nun 2005 yılında yayınladığı "Türkiye Karikatür Tarihi" adlı kitapta onun 1869'da Basiret adlı gazetede muhabir olarak işe başladığı yazıyor. 1874'te bir dergide "Ressam" olarak karşımıza çıkan Ali Fuat bey'in çizgileri resmin ötesine geçmiş karikatür denemeleridir aslında. O dönemin bir diğer çizeri de karikatürlerine imza bile atmamış olan Nişan Berberyan'dır.. Kahkaha ve Çaylak dergisine çizer olarak katkıda bulunan Ali Fuat bey, mizahın Abdülhamid tarafından yasaklandığı yıllarda Avrupa'ya sığınmak zorunda kalmıştır.

1908'de 2. Meşrutiyet ilan edilince tekrar dönüp mizah dergisi Karagöz'ü çıkarmış... Sn. Orhan Koloğlu Ali Fuat Bey'in ölümü için 1920'lerde diye yazsa da çeşitli kaynakları tarayarak öğrendiğimize göre, doğum tarihi bile bilinemeyen Ali Fuat Bey; 27 Ağustos 1919'da ölmüştür...

Ali Fuat Bey'in özellikle; "Letaif-i Asar" ve "Çaylak"ta yer alan karikatürlerinin yer aldığı, Turgut Çeviker tarafından yayına hazırlanan "Osmanlı Tokadı" adlı kitap 1986 yılında yayımlanmıştı. O kitapta bile epeyce karambole gitmiş bu öncü çizerimiz hakkında ayrıntılı bir özgeçmiş bulunmamaktadır.

Hakkında çok az bilgi sahibi olabildiğimiz "Türk" kökenli ilk çizer Ali Fuat Bey'le ilgili MİZAHHABER'deki ilk yazımızı, 2007 yılında, Mizahhaber yayına başladığında 27 Ağustos 2007'de yazmıştık. O yazıyı 6 yıl sonra güncellemiş olduk bir yerde. Bundan tam 94 yıl önce dünyaya veda etmiş karikatürümüzdeki öncü isim Ali Fuat Bey, karikatür örneklerinin yer aldığı bir kitabın ve hakkında bir tam sayfayı bile bulmayan bilgilerin ötesinde ciddi bir araştırmayı bekliyor nerdeyse 1 asırlık bir süredir... Ama biliriz ki, onun gibi daha pek çok değer aynı akıbeti paylaşmaktadır bu coğrafyada...


CİHAN DEMİRCİ-MİZAHHABER

ALİ FUAT BEY'DEN BİR KARİKATÜR

VE BİR ÇİZER KEHANETİ...

Ali Fuat Bey, Çaylak adlı derginin, 21 Şubat 1876 tarihli 10. sayısında yayımlanmış bu karikatürünün alt yazısında; "Bundan elli yıl sonra insanlık öyle bir hale gelecek ki insanlar böyle makineyle yiyecekler" diye bir çizer kehanetinde bulunmuş. Verdiği tarihi hesapladığımızda 1926 yılı çıkıyor karşımıza... Oysa 2013 yılında bile henüz böyle bir durum yok... Aradan 50 yıl değil tam 137 yıl geçmiş ama kehanet tutmamış... Ama biz "kehanet tutmamış" demektense, çizerlerin zaman zaman hayal dünyalarının ne kadar önde koşturduğuna dair bir örnek diyelim bu karikatür için... (C.D.)

(Karikatür "Ali Fuat Bey/Osmanlı Tokadı" adlı kitaptan alınmıştır.)